mardi 14 novembre 2023

DIABÈT I KONTINI MÈT DIR DAN NOUT PÉI

14 NOVANM ZOURNÉ MONDIAL PO LITÉ KONT DIABÈT

Po konèt arvivsa : Zartik mwin té fine difizé na in boutan dosi bann rézo é lé touzour dan laktialité nout péi (zis mwin la artravay ali).

Lé vré fé kanpane é fé bann zaksion dann shomin po di ke Diabèt lé for Larénion é i fo ke bann Rénioné i kontinié sanz zot manièr konsomé é rès pa tro sirplas, nout tout i koné Diabèt na lontan léla dan nout sosiété, mé sat i diriz anou dan lo koté santé piblik i di pa sé dopi nout péi la sanz son mod vi dopi la rant départman avèk bann konsomasion sovaz i fé manz nout popilasion tout kalité mové manzé é kondisione domoun san riyin fér i fé astèr Diabèt la po tié nout santé isi èk dot maladi osi.

An sanzan manièr manzé bann Rénioné dopi latni départman lané 1946 i fé koméla plipar domoun i fé pi in kont èk zot santé i manz ninport koman, i fé pi atansion kosa zot i manz lé vré osi po sat na poin moiyin ashté lo bon manzé bin kosa ou vé li na ankor kap vèy dosi son santé, alor minm sat i diriz anou i fane zinfo po di fo fé atansion, lé anou osi rénioné pran anmin nout manièr fé kuir manzé é gard kosa nout manz é komans par bord sat nou lé pa oblizé manzé, bana i di lo manzé kréol lé rèsponsab osi, non va nout manzé kréol lé kom tout kizine lé anou prépar san fé tro gra é pa mèt tro zépis é pa manz tro viand gra é i fo osi bouz lo kor pli souvan po tié dan nout kor bann mové manzé avan nout bann zansèt navé bitasion po transpiré é kaz la kour tout té manièl, koméla néna kasié lapin, masine, modèrnité la pas parla la fini vyétan-là.

Séposa kan bana i fé kasié lapin in fason lité kont maladi Diabèt anparmi dot, kan i bati zimèb po domoun maléré obliz bann fésèr lozman mèt otour in parkour santé é akoz pa in sal gratuit byin organizé po domoun tout laz fé spor, in manir fénésans travay po domoun lo kartyé form azot podvré po giny fé lamontraz.

Apré i fo bann zinsdistriel i kontini pi tro mèt dosik dan zot bann produi po lité kont lo diabèt é lobésité...

Pars si na pwin in priz konsians é fé konprann nout popilasion po lité kont Diabèt, plizanplis domoun sra gobé èk sa.

Po konèt : Néna isi zanviron 83 000 domoun lé pri èk lo maladi Diabèt é néna in plis 250 i mor toulézan avèk sa. Po sat lé pri èk Diabèt kouraz é santé azot tyinbo.

Félix Clain – Mon Manirwar Laktialité


Po konèt :

Kopiaz roprodiksion intèrdi.

Si zot i ropran mon lartik po fé konèt oubli pa di ousa i sort mi kont si zot.

dimanche 12 novembre 2023

KAN NA SOLÈY NA LA PLI, KAN NA LA PLI NA SOLÈY KISA LOTÈR ?

Dopi sominn-là tout lo bann larlikaz Média dominan kolonial i ropran zinfo èk Météo kolonial té di nora in gro mové tan Samdi 11 novanm 2023 i di dan tout Larénion rès zot kaz sort pa, i fé la plipar domoun la tomb dann pièz-là lé vré èk bann shomin néna kan néna mové tan lé danzéré kondui bonpé in giny kapkap é lé oblizé suiv sat i di azot, souvandéfwa lé komsa zalèrt météo i pas parkoté, dan la zourné minm la lalèrt la parti vitman oki bouriko la pli sra po in not fwa.

In kozman foutan po Météo kolonial Fransé, dawar zot la mèt tro filtraz dosi zot bann zékran ou sinonsa la louk alanvèr dann biro klimatizé, proshin kou gard byin kan na la pli ou solèy. La météo lé lotèr donk, bin kisa lotèr ? 

Félix Clain – Mon Manirwar Laktialité 


Po konèt :

Kopiaz roprodiksion intèrdi. 

Si zot i ropran mon lartik po fé konèt oubli pa di ousa i sort mi kont si zot.

Bordmèr Sin Filip - Pei Larénion